نظام حقوقی اسلام

مباحث فلسفه حقوق در فهم و تبیین نظام حقوقی اسلام نقشی مهم ایفا میکند؛ از این رو آشنایی با مفهوم های مربوط به فلسفه حقوق و سپس مطالب متناسب با افزایش این آشنایی مد نظر است. مباحث فلسفه حقوق، مباحثی دقیق و عمیق است و در سطحهای بالای مطالعات به آن توجه می شود؛ اما عمومی بودن پرسش های مربوط به آن، بحث از این علم را به صورت عمومی درآورده است.
اندیشیدن درباره فلسفه حقوق، سابقه های بسیار طولانی دارد و همزاد نخستین و ساده ترین قوانین اجتماعی است. سخن گفتن از حقوق و قوانین اجتماعی بدون پاسخ دادن به پرسش های اساسی آن، پذیرفتنی و منطقی نیست؛ پرسش هایی درباره ماهیت این قوانین، منشاء مشروعیت، مبانی، منابع و اهداف مورد نظر از اجرای آنها که از آغاز، ذهن هر انسان اندیشمندی را به خود جلب میکند؛ از این رو در همه مکتب های حقوقی، بسیاری از تلاش های فکری به یافتن پاسخ هایی مناسب به این پرسش های اساسی اختصاص یافته است. در کتاب حقوق نظامی اسلام در دوازده درس تلاش شده به پرسشهای کسانی که میخواهند فلسفه حقوق را از دیدگاه اسلام بدانند، پاسخ دهد.
درس اول: فلسفه حقوق، مقدمه تبیین نظام حقوقی اسلام؛ به قلمرو و مفاهیم فلسفه حقوق، تاریخچه فلسفه حقوق در غرب و میان مسلمانان پرداخته است.
درس دوم: تبیین مفهوم حق؛ تعریف حق، مراحل حق و گونه های آن، مفهوم تکلیف و ارتباط آن با حق را بیان کرده است.
درس سوم: تعریف، ضرورت و ویژگی های حقوق؛ اصطلاحات مترادف حقوق، ضرورت وحود حقوق در جامعه، ویژگی های حقوق و قواعد حقوقی را بررسی میکند.
درس چهارم: تعریف و تقسیمات علم حقوق و رابطه حقوق با قانون؛ به تقسیمات علم حقوق و رابطه قانون با حقوق می پردازد
درس پنجم: حقوق و اخلاق؛ تفاوت ها و شباهت های حقوق و اخلاق را بررسی میکند.
درس ششم: حقوق و دین؛ رابطه این دو را بیان میکند.
درس هفتم: لزوم اسلامی بودن حقوق؛ این بحث را در پرتو آیات قرآنی و انسان شناسی اسلامی و رویکرد متفکران اسلامی مطرح می نماید.
درس هشتم: قواعد و مکاتب حقوقی؛
درس نهم: نظام حقوقی اسلام و برتری های آن بر مکاتب حقوقی دیگر
درس دهم: هدف حقوق در مکتب های حقوقی گوناگون
درس یازدهم: انواع نظام های حقوقی
درس دوازدهم: منابع حقوق را در اسلام و مکتب های حقوقی گوناگون بررسی نموده است.