الگوی تعلیم و تربیت اسلامی
این دوره با استناد به منابع اسلامی به ویژه دو منبع اساسی اسلام، قرآن و سنت، الگوی تربیتی مورد نظر اسلام را با تکیه بر مبانی، اصول، روش‌ها و اهداف تعلیم و تربیت، همچنین با تأکید بر جهت، طرح و برنامه اسلامی مبتنی بر انگیزه الهی ارایه خواهد داد.
جهان‌بینی اسلامی مشتمل بر مجموعه باورها و ارزش های برگرفته از قرآن و روایات، ناظر به تعلیم و تربیت اسلامی به هدف تربیت انسان مورد نظر اسلام، چهارچوب نظری نوشتار حاضر را تشکیل می دهد. الگوی تعلیم و تربیت با تبیین مبانی، اصول، روش‌ها و اهداف توحیدگرایانۀ مورد نظر قرآن و روایات و با توجه به کارآمدی های لازم آن در سطوح و ساحت‌های گوناگون زندگی آحاد و جوامع بشری، دارای یک سیر و روند منطقی خاصی از مرحلۀ نظریه‌پردازی تا مرحلۀ بهره‌برداری علمی و کاربردی است. با تکیه بر چنین سیر و روندی می‌توان به ظهور و تشکیل نظام تربیتی اسلام امید بست.
با مروری بر آثار پدید آمده در قلمرو تعلیم وتربیت اسلامی، به کمتر منبع و متنی برخورد می کنیم که مستقیما با تمرکز بر دیدگاه قرآن و روایات، الگوی تعلیم و تربیت را تبیین کرده باشد. بیشتر منابع و متون مزبور در یک قلمرو وسیع‌تر و بدون تمرکز بر قرآن و روایات به تشریح تعلیم و تربیت از دیدگاه اسلام پرداخته اند. معدود آثاری هم که سخنی از الگو به میان آورده اند منظورشان معرفی شخصیت های اسوۀ اخلاقی _ تربیتی از منظر قرآن و روایات است. به علاوه، تعداد قابل توجه این آثار به زبان عربی است که توسط صاحب‌نظران اهل سنت از کشورهای اسلامی نگاشته شده‌اند. در هر صورت، به رغم اینکه در قلمرو تعلیم و تربیت اسلامی تاکنون آثار متعددی به چاپ رسیده است، هنوز این عرصه _ به ویژه با تکیه بر قرآن و روایات _ نیازمند بررسی‌های افزون‌تر و تنظیم و ارائه منابع و متون بیشتری است.
این دوره طی دو بخش، مسائل مرتبط با الگوی تعلیم و تربیت اسلامی را مورد بحث و بررسی قرار می دهد. در بخش نخست از مبادی تعلیم و تربیت اسلامی و در بخش دوم از ساحت های تعلیم و تربیت اسلامی سخن به میان می آید.
چگونگی طراحی الگوی تعلیم و تربیت ارزش ها پرسش اصلی و اساسی این بحث به شمار می‌رود. پیرو این پرسش و مترتب بر آن می‌توان به پرسش‌های فرعی زیر اشاره کرد.
- منظور از الگوی نظری _ کاربردی تعلیم و تربیت چیست؟
- الگوی تعلیم و تربیت از منظرقرآن و روایات از چه مؤلف هایی تشکیل یافته است؟
- رابطۀ ساختاری و محتوایی مابین مؤلفه‌ها در الگوی تعلیم و تربیت چگونه است؟
- الگوی تعلیم و تربیت برگرفته از قرآن و روایات، چه ویژگی هایی دارد؟
- الگوی تعلیم و تربیت از منظر قرآن و روایات چه ساحت‌هایی را پوشش می‌دهد؟
- الگوی تعلیم و تربیت از منظر قرآن و روایات به چه سمت‌وسویی گرایش دارد؟
- نقش طرح و برنامه در الگوی تعلیم و تربیت اسلامی چگونه است؟
- الگوی تعلیم و تربیت اسلامی بر چه انگیزه‌ای تأکید می‌ورزد؟
- الگوی تعلیم و تربیت اسلامی در میان سایر الگوهای تعلیم و تربیت، از چه جایگاهی برخوردار است؟
- آیا الگوی تعلیم و تربیت اسلامی ظرفیت لازم را برای ایجاد نظام تربیتی اسلام دارد؟
محورهای كلی
محورهای کلی بحث، عبارت‌اند از:
- مفهوم‌شناسی واژگان و مصطلحات کلیدی: الگو، الگوی تعلیم و تربیت، الگوی قرآنی _ روایی تعلیم و تربیت متمرکز بر مبانی، اصول، روش‌ها و اهداف تعلیم و تربیت؛
- اهمیت و ضرورت ترسیم و طراحی الگوی تعلیم و تربیت از منظر قرآن و روایات؛
- جایگاه الگوی تعلیم و تربیت مورد نظر قرآن و روایات در میان سایر الگوهای تعلیم و تربیت؛
- مؤلفه‌های اساسی تعلیم و تربیت، با تکیه بر مبانی، اصول، روش‌ها و اهداف تعلیم و تربیت از نگاه قرآن و روایات، مشتمل بر طرح و برنامه و وجهه اسلامی و البته همه با انگیزه الهی؛
- بیان روابط علمی _ کاربردی مابین مؤلفه‌ها در الگوی تعلیم و تربیت از منظر قرآن و روایات؛
- تبیین مدلولات آموزشی _ تربیتی با نگرش به قرآن و روایات؛
- شاخص‌های تعلیم و تربیت از نگاه قرآن و روایات؛
- بررسی جایگاه تعلیم و تربیت اسلامی در ساحت‌های اقتصادی، اخلاقی، حقوقی، سیاسی، روابط چندسویه و در ارتباط با زندگی اخروی.
